Rreth 120 mijë nxënës janë të regjistruar në shkollat e mesme në vend. Në përgjithësi programet e shkollave të mesme shërbejnë për të parapërgatitur nxënësit për arsimin universitar ose për punësim. Sipas statistikave të publikuara nga INSTAT për vitin akademik 2017-18, raporti i nxënësve për mësues në shkollat e mesme ishte 13.8, tregues ky që ka shënuar rënie të njëpasnjëshme për të paktën 5 vitet e fundit akademike.

Në krahasim me rajonin, Shqipëria ka raportin më të lartë të nxënësve për mësues dhe renditet ndër vendet e para në Europë. Nga të dhënat e Eurostat, në gjimnaze llogariten mesatarisht 11.8 nxënës për çdo mësues për mesataren e BE, ndërsa në Serbi rreth 8.3.

Në krahasim me vendet e Bashkimit Europian, Shqipëria renditet ndër vendet e para që ka raport të lartë të nxënësve për mësues. Sipas të dhënave të publikuara nga Eurostat për vendet e BE-së dhe Instat për Shqipërinë, në shkollat e mesme në vend ka 2 nxënës më shumë për çdo mësues se në Europë.

Në të gjithë Bashkimin Europian numërohen rreth 1.8 milionë mësues në gjimnaze. Zakonisht studentët në Bashkimin Europian ndjekin studimet për programet dytësore të studimit (gjimnazet) në moshës 14-16 vjeç. Në përgjithësi këto programe përgatisin nxënësit për studimet universitare apo ju mundësojnë aftësitë të vlefshme për punësim.

Raportin më të lartë nxënës për mësues e kishte Holanda, ku sipas të dhënave që ka publikuar Eurostat për çdo mësues kushte 17.9 nxënës. Më pas renditej Finlanda ku sipas të dhënave raporti ishte 17.2, Mbretëria e Bashkuar me 16.5. Ndërsa raporti më i ulët ishte në Lituani, ku kishte mesatarisht për çdo mësues 7.7 nxënës, Maltë me 8.3 nxënës për mësues dhe Luksemburg me 9 nxënës për mësues.

Eurostat ka sqaruar se raporti nxënës për mësues përllogaritet duke pjesëtuar numrin e nxënësve me kohë të plotë me numrin e mësuesve që japin mësim në gjimnaze me kohë të plotë. Ky raport nuk duhet ngatërrues me klasat mesatare, duke qenë se nuk merr në konsideratë klasat e veçanta.

Raporti nxënës për mësues mat numrin e nxënësve që studiojnë në shkollat e mesme për një mësues. Në vitin akademik 2013-14, ky raport sipas Instat ishte 17 nxënës për një mësues, ndërkohe që në numri i studentëve të regjistruar në mbi 151 studentë. Megjithatë vit pas viti numri i nxënësve që janë të regjistruar në arsimin e mesme ka njohur tkurrje të vazhdueshme, ndërsa niveli i mësuesve ka ndryshuar pak.

Nga viti akademik 2013-14 në vitin 2017-2018 janë regjistruar në gjimnaze 31 mijë e 800 nxënës më pak. Rënia e raportit ka ardhur si pasojë e pakësimit të nxënësve nëpër gjimnaze.

Sektori i arsimit reduktohet me 35% që nga 1990

Sektori i arsimit është reduktuar më shumë se 30% që nga viti 1990 si në numrin e nxënësve, mësuesve dhe shkollave. Sipas të dhënave zyrtare nga INSTAT, numri i nxënësve që ndjekin arsimin e 9-vjeçar dhe të mesëm ra në 43 mijë e 700 nxënës në vitin 2018 nga 68 mijë e 600 nxënës që ishin në vitin 1991, ose 35% nxënës më pak. Rënia më e madhe ishte në arsimin 9-vjeçar, ku këtë vit janë ulur në bankat e shkollës 260 mijë nxënës më pak nxënës se në vitin 1991. Vetëm në dy vitet e fundit, shkollën e vijuan 46 mijë fëmijë më pak.

Rënia e numrit të nxënësve është shoqëruar edhe me reduktim të trupës arsimore. Në vitin 1991, numëroheshin 43700 mësues në të gjithë vendin, ndërsa në fillim të këtij viti, numri i tyre ishte 29000, me tkurrje 33% që nga viti i parë i tranzicionit. Gjithashtu numri i shkollave u ul me 35% që nga viti 1991. Shqipëria hyri në periudhën e tranzicionit me 2200 shkolla të arsimit 8-vjeçar dhe të mesëm, këtë vit dhe me 1134 shkolla. Afërisht, 150 shkolla u mbyllën vetëm këtë vit, për shkak se numri i nxënësve po bie në mënyrë të frikshme në disa qarqe të vendit.

Numri i klasave është reduktuar më tej. Nga 37 mijë klasa që ishin në fillim të viteve 1990, aktualisht janë rreth 11 mijë klasa. Numri i tyre është reduktuar me 70% përgjatë 28 viteve.

Sipas INSTAT, ulja e numrit të nxënësve ka sjellë dhe një rënie të raportit nxënës për mësues, në 17.8 në vitin akademik 2017/2018, nga 19.1 në vitin akademik 2013/2017, për ciklin 9-vjeçar.

Ministria e Arsimit pohoi se, prej vitit 2009 migrimi i brendshëm i popullatës nga fshatrat dhe qytetet e vogla drejt qendrave më të mëdha urbane, emigracioni dhe rënia e numrit të lindjes kanë bërë që shkollat në zona urbane të kenë më shumë nxënës se sa në ato rurale.