1942/“Çeta e Pezës me fshatarë, dezertorë e kriminelë”

E mërkurë, 16 September 2020 15:16
Pjesë nga letra e Koço Tashkos Pjesë nga letra e Koço Tashkos

Në një letër që Koço Tashko i dërgon Kominternit, rreth tetor-nëntorit 1942, flet për situatën në të cilën u mbajt mbledhja e Pezës, për mundësinë që i krijoi regjimi fashist lëvizjes së Myslim Pezës si dhe raporti i forcave aty. Kontingjenti kryesor që gjente strehim në zonën e Pezës këtë kohë ishin persona në kërkim: ushtarë dezertorë dhe kriminelë. Ky ishte edhe boshti i cili vite më vonë do reklamohej si mbrojtës i “lirisë” dhe "idealit". Në të vërtetë ishte një grumbullim nga nevoja dhe jo nga ideali. Padyshim rolin më të madh në mbledhjen e Pezës e pati Miladin Popoviçi.

Pjesa nga letra e gjatë e Koço Tashkos

Qëndrimi i KQ karshi Myslim Pezës ka qenë që në fillim negativ. Mbaj mend që u formulua prej shokut Miladin kështu: “Neve na duhen çetat tona partizane, s’mundemi të humbasim kohë e material për një kriminel”. Për fat të keq, s’mund të gjesh një nacionalist (Koço Tashko e quan Myslim Pezën nacionalist, kur në të vërtetë ai nuk ka qenë i tillë. shënim) me guxim i cili të mos ketë bërë krime. Edhe më të mirët janë bijtë e sistemit feudal që ka pasur dhe ka akoma Shqipëria. Por vetëm një sektar mund ta harrojë rëndësinë nacionalçlirimtare të 20-30 katundeve në rrethet e Pezës ku Myslimi ka patur influencë të madhe. Këto katunde ndodhen në zemrën strategjike të Shqipërisë në trianglin Tiranë-Durrës-Elbasan, komandojnë rrugët (arteriet) kryesore të fashizmit, janë 4-6 orë larg në këmbë nga kryeqyteti. Ky rajon u ndesh me fashizmin (pa ndihmën e komunistëve, vetëm me katundarë dhe me të arratisur e kriminelë), në korrik 1941 deri në fund të shkurt 1942, çeta e Myslimit ndenji ilegale në kodrat e Pezës dhe fashizmi nuk guxoi ta ndjekë.

Atje u mblodhën komunistë dhe ushtarë të arratisur. Tue mos patur milicë shqiptarë për të shtypur çetën e Myslimit, italianët ofruan një kompromis të cilin vëllai i Myslimit, Shyqyriu, e pranoi në shkurt 1942. Kompromisi ish që Shyqriu të ruajë qetësinë në Pezë dhe si shkëmbim të mos ketë të drejtë të mbajë fuqi të armatosura; polic e xhandarë në Pezë. Në rajonin e Pezës u formua një soj republike në zemër të fashizmit. Myslimi nuk e pranoi kompromisin, por përfitoi nga autonomia. Lidhjet me Partinë Komuniste i pranoi në bazën e besës shqiptare, pranoi pothuaj çdo gjë që i propozoi partia...

Me kapjen e dokumenteve he trakteve që provonin se në Pezë u mbajt konferenca e partisë me nacionalistët, fashizmi i ra Pezës. Mblodhi 6000 milicë shqiptarë e ushtarë italianë që t’i bjerë Pezës. Përdori tanke, topa dhe 14 aeroplanë bombardues dhe mitralues. Ritirata e Pezës u bë rastësisht pa humbje të mëdha (1 shok dhe 2 katundarë të vrarë, humbjet e armikut në njerëz ishin po aq. Terror i madh në katunde: djegie, plaçkitje, vrasje, çnderime. Myslimi sot ndodhet në male ilegal me një çetë të vogël. Asnjë katundar nuk e pasoi, një pjesë e mirë e simpatizojnë, shumica janë me Shyqyrinë, nga i cili shpresojnë për një kompromis të ri (Shyqyrinë po e mban prefekti i Tiranë në besë).

Modifikuar më E mërkurë, 16 September 2020 15:24
Login to post comments

Lajmet e fundit

‘Ajo që ndodhi të enjten, puç parlamentar’, Vokshi: Vutë grupin parlamentar mbi Gjykatën Kushtetuese

Politikë

‘Ajo që ndodhi të enjten, puç parlamentar’, Vokshi: Vutë grupin parlamentar mbi Gjykatën Kushtetuese

  Deputetja e Partisë Demokratike Albana Vokshi, ka deklaruar se me vendimin e marrë të enjten në Kuvend për mos dërgimin në Gjykatën Kushtetuese të mandatit të Olta Xhaçkës, ka rënë...

Kalaja kallëzon në prokurori Ballën: SPAK t'i sekuestrojë telefonin dhe...

Politikë

Kalaja kallëzon në prokurori Ballën: SPAK t'i sekuestrojë telefonin dhe...

    Anëtarja e Komisionit të Apelimit në PD, Adriana Kalaja ka bërë një kallëzim penal për Taulant Ballën dhe individë të tjerë, të cilët sipas Kalasë kanë kryer shkelje nga më të rëndat...

Aksident në Santorini, humb jetën 29-vjeçari shqiptar

Kronikë

Aksident në Santorini, humb jetën 29-vjeçari shqiptar

  Një aksident rrugor ka ndodhur në ishullin grek të Santorinit, ku viktima është një 29-vjeçar me origjinë shqiptare. Sipas informacioneve të para, ngjarja ka ndodhur kur motori që drejtohej nga 29-vjeçari...