Cili do të jetë roli i fuqisë transformuese të BE-së në rajon në vitet e ardhshme dhe si do të merret Ballkani Perëndimor me sfidat e sigurisë dhe konfliktet e kaluara, janë disa nga pyetjet e nxjerra në konferencën “Ballkani Perëndimor: Menaxhimi i Sfidave”

Nuk ka siguri për të ardhmen e afërt të Ballkanit Perëndimor. Shumë dilema mbeten. Ato kanë të bëjnë me zgjidhjen e dialogut Serbi-Kosovë, hapjen e negociatave me Bashkimin Evropian dhe dilemën e funksionimit të Bosnje-Hercegovinës. Këto tema u diskutuan në një konferencë në Washington D.C. Pjesë e kësaj konference ishin studiues të njohur të Ballkanit Perëndimor. Florian Biebr dhe Srdan Cvijiç, theksuan problemet që ka Bashkimi Evropian në lidhje me zgjerimin. Kjo çështje u pa më thellë në rastin e takimit të Berlinit, në të cilën tema e hapjes së negociatave me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut nuk u prek ose u la të kuptohej se do të shtyhej në muajin shtator.

Srdan Cvijiç, ka folur për gaztën “Shekulli”, në një prononcim të tijin. Konferenca u organizua nga grupi i Këshillit të Politikave të Ballkanit në Evropë (BiEPAG), nga Shkolla e Studimeve Ndërkombëtare të Avancuara (SAIS), Johns Hopkins dhe nga Fondi Evropian për Ballkanin. Kishte 3 probleme paqësore në Ballkan dhe sot pas zgjidhjes së emrit të Maqedonisë mbeten vetëm dy: normalizimi i marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë dhe rregullimi i qeverisjes jofunksionale në Bosnje-Hercegovinë, tha Daniel Serwer nga Universiteti i Johns Hopkins.

Ai mendon se momenti është i drejtë dhe tepër i favorshëm për zgjidhjen e çështjes së Kosovës dhe Serbisë. Dhe sapo të zgjidhet, problemi në Bosnje-Hercegovinë do të jetë shumë më i zgjidhshëm dhe më ndryshe se tani. Përveç kësaj, ai është përkrahës i diplomacisë pragmatike.

Florian Bieber: Problemi kryesor i Ballkanit janë qeveritë autoritare

Nga ana tjetër, koordinatori i BiEPAG-it dhe profesor në Universitetin e Gracit, Florian Bieber mendojnë se problemi kryesor i Ballkanit janë qeveritë autoritare të cilat nuk janë plotësisht të angazhuara drejt vlerave liberale demokratike të Bashkimit Evropian dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe të cilat pasohen nga media kryesore besnike për presidentët, siç është rasti në Serbi. Ata krijojnë një atmosferë ku të gjithë janë kundër Serbisë, e cila është gjithashtu problem.

“Ju nuk keni largësi shtesë për sjelljen autokratike. Kjo krijon zhgënjim në mesin e qytetarëve, jo për shkak se ata janë kundër Bashkimit Evropian, por sepse e shohin Perëndimin si dikush që toleron autokracinë. Këto janë vendet që duhet të jenë pjesë e të njëjtit klub të Bashkimit Evropian. Duke thënë se këto vende nuk janë në luftë dhe kjo është e mjaftueshme, nuk është e mirë për të ardhmen e rajonit”, thekson ai. Për sa i përket Marrëveshjes së Prespës, ajo ishte e suksesshme sepse ishte e shtyrë në nivel lokal. “Ajo u nxit nga vullneti i të dy qeverive. Gjithashtu, nuk do të kishte marrëveshje midis vendeve, nëse nuk kishte opsione të NATO-s dhe Bashkimit Evropian për Maqedoninë e Veriut”, thuhet nga ana e Bieber. Duke komentuar për takimin e Berlinit, Bieber thotë se problemi është se Komisioni Evropian ka humbur autoritetin në mënyrë të drejtpërdrejtë për dialogun midis Serbisë dhe Kosovës. Ai nuk ka plan për zgjidhjen, por ai është i sigurt se duhet të ketë masa për ndërtimin e besimit midis vendeve në mënyrë që të mund të kenë marrëdhënie normale. Menaxheri i Lartë Programor i Fondit Evropian për Ballkan, Igor Bandoviç, gjithashtu përmend problemet që ekzistojnë në mediat e Serbisë.

Cvijiç: Protestat në Shqipëri janë për demokracinë

Ajo që është gjithashtu shqetësuese është se ka gjithashtu një mungesë informacioni rreth asaj që po ndodh në Serbi, por edhe gjithashtu në median ndërkombëtare, argumenton Analist i Lartë i Politikave në Institutin e Politikave Evropiane të Shoqërisë së Hapur në Bruksel, Srdan Cvijiç. “Ka mungesë të gazetarisë cilësore kur bëhet fjalë për lajmet ndërkombëtare dhe mediat e huaja, si Sputnik, të cilat përdoren për të mbushur këtë zbrazëti”, thotë Cvijiç dhe shton se Qeveria po përpiqet ta portretizojë lëvizjen e opozitës si të dhunshme, e cila nuk është absolutisht e vërtetë dhe është frustuese që njerëzit jashtë vendit të blejnë këtë propagandë qeveritare. Ai tha se qeveria në Serbi është ajo që flet për ndikimin rus dhe kriminelët e luftës dhe se opozita nuk është problem. Nga ana tjetër, ka doza të tregimeve anti-perëndimore dhe anti-BE si jo jodemokratike në të gjitha mediat kryesore të Qeverisë. “Serbia duhet të bëjë paqe me fqinjët e saj dhe ky është parakushti i stabilizimit të gjithë rajonit”, përfundon Cvijiç.

Në lidhje me Shqipërinë, në një prononcim për gazetën “Shekulli”, Cvijiç tha se: “Procesi i zgjerimit të Bashkimit Evropian do të marrë shumë kohë. Theksojmë se liderët e Bashkimit Evropian, sidomos Franca e ka bërë të qartë se dëshiron një thellim të Unionit dhe më pas zgjerim. Unë të them të vërtetën nuk e kuptoj pozicionin e Francës. Në vendet e Ballkanit Perëndimor duhet të mbizotërojë shteti i së drejtës dhe liria e mediave, protestat bëhen për demokracinë dhe nuk janë vetëm ekonomike”, përfundon prononcimin e tij Cvijiç.

Maroviç: Nuk ka sundim të ligjit në Malin e Zi

Situata nuk është premtuese edhe në Malin e Zi, edhe pse ajo shihet si një kryesues në mesin e vendeve të Ballkanit drejt procesit të pranimit në Bashkimin Evropian. Drejtorja Ekzekutive e Rrjetit, “Politikon” Jovana Maroviç e përshkruan vendin si një mbretëri dhe një shtet privat. Për më tepër, ka elita politike që janë 30 vjet në pushtet dhe kanë lidhje me krimin e organizuar. “Nuk ka sundim të ligjit dhe reformat e BE-së nuk kanë ndikim në këtë problem në Malin e Zi. Protestat tona nuk janë vetëm për ndryshimin e qeverisë, por njerëzit duan një ndryshim të përgjithshëm në vend”, shpjegon Maroviç. Ajo shtoi se ajo ka frikë për angazhimin e Bashkimit Evropian, ndaj rajonit dhe angazhimin e qeverisë malazeze në fushën e sundimit të ligjit.

Është me rëndësi strategjike që Ballkani Perëndimor të bashkohet me BE-në

Mirna Vlasiç nga Ambasada e Republikës së Kroacisë në Shtetet e Bashkuara foli për përvojën që Kroacia kishte gjatë procesit të saj të pranimit. Siç vuri në dukje, nuk ka pasur përleshje politike në vend. Në ekipin negociues ishin edhe anëtarë të qeverisë dhe opozitës. Duke folur për Bashkimin Evropian dhe mbështetjen e saj ndaj procesit të pranimit të Ballkanit Perëndimor, ajo thotë se Bashkimi Evropian ende mbështet pranimin e këtyre vendeve. “Presidenca që do të vijë do të jetë edhe për zgjerimin, e cila do të vihet në përparësinë e saj. Ky do të jetë gjithashtu rasti për Kroacinë. Ajo nuk do të bllokojë vendet e rajonit në rrugën e tyre të Bashkimit Evropian. Është me rëndësi strategjike që e gjithë rajoni i Ballkanit Perëndimor të bashkohet me BE-në sepse do të përfitojë ekonomikisht dhe shoqërisht”, thotë Vlasiç./ Nga Erjon Dervishi/ Shekulli