Gjatë epokës së komunizmit kishte shumë vende të sunduara nga diktaturat proletariate, vende ku u vranë dhe u burgosën me mijëra kundërshtarë të regjimeve komuniste, por askund dhe asnjëra nga ato diktatura nuk ishte aq e egër dhe aq e pashpirte sa ajo e Enver Hoxhës në Shqipëri.

Edhe sot, në shumë vende postsocialiste, demokracia është e deformuar dhe kryesisht ajo është 'hajdutokrate', por askund jo si në Shqipëri ku parlamenti i ngjan një vendtakimi të grindavecëve dhe banditëve të mëhallëve partiake dhe ku në masë të madhe, institucionet shtetërore janë në shërbim të hajdutëve qeveritarë.

Pra, edhe sot kur drejtësia e një shteri matet nëpërmjet asaj sa  vlen ligji edhe për ‘mbretin edhe për shërbëtorin’, në shumë vende të kësaj bote ndodh të paraburgosen presidentë e kryeministra, por askund jo që në fazën e hetimit dhe askund ata nuk arrestohen me gojë të lidhur, që të mos mund të flasin me askënd përpos me vetveten dhe që të mos mund t’ua thonë të vërtetën e vet as zgjedhësve të tyret.

Tani shtrohet pyetja e logjikshme: pse në mëmëdheun tonë, edhe mbretëria, edhe komunizmi, edhe demokracia kanë fytyrë më të shëmtuar dhe më të egër se kudo tjetër?

Përgjigja e kësaj pyetjeje fshihet në të sotmen e Shqipërisë, kur më qartë se kurdo qoftë shihet ‘portreti’ kolektiv politik i vëllezërve tanë të mëmëdheut, portret i pikturuar nga heshtja e tyre e tanishme kur do duhej t’i mbushnin sheshet e të protestonin, edhe atë jo për ta shpëtuar nga arresti kryetarin e opozitës, por për ta nxjerrë nga ‘paraburgimi’ Shqipërinë, për të treguar se ata nuk do lejojnë që vendi i tyre të bëhet ‘Spakistan’ e ata ‘Spakistanezë’, që të dëshmojnë se e dinë që kur i mbyllet goja cilitdo të zgjedhuri të populli, ti e ke lënë të pagojë votuesin e tij.

Pra përgjigja pse në Shqipëri edhe mbretëria, edhe komunizmi edhe ‘hajdutokracia’, janë më të deformuara se kudo tjetër, fshihet në të vërtetën se në shumicë, ne jemi popull që mbetemi të pagojë përpara të pushtetshmit e të pasurit dhe e shkelim të ndershmin dhe të pambrojturin.

Ne pra në shumicë jemi popull të cilit nuk i pengon as drejtësia e ‘reformuar’ me  prokurorë të Xhaxhit Enver, te të cilët ndryshimi i sistemit dhe ligjeve vështirë se mund ta shlyej mendësinë se i pafajshëm mund të jetë vetëm Diktatori. 

Dhe duke qenë të tillë, duke u ngutur sa më shpejtë të pasurohemi, gjatë këtyre tri dekadave, ne i shlyemë nga vetvetja shumë vlera me të cilat mburrej shqiptaria.

E shlyem edhe moralin dhe ndershmërinë, duke mbetur kështu pa guximin qytetar dhe pa turpin në vetvete, me çka harruam se diktatorin e lindë populli, e jo e kundërta dhe se, aty ku  pushtetarët nuk e kanë frikë popullin, nuk të vlen gjë as kushtetuta as ligji.

Ku ta dish, mbase neve shqiptarëve më së shumti na përshtaten diktaturat, sepse vetëm ato na mundësojnë që heshtjen dhe mosguximin vetjak ta mbulojmë me papërgjegjësinë kolektive.

Dhe të shtiremi se nuk e dimë që fatkeqësia e sotme e Shqipërisë nuk janë vetëm politikanët e saj, por edhe elitat tjera që do duhej ta mbronin popullin e vendin nga regjimi i Piktorit, nga ky regjimi i cili edhe nuk ka zgjidhje tjerët përpos që nëpërmjet zhurmës mediatike t’i mbulojë kryehajdutët e vendit.