Pjesa që më goditi më shumë në intervistën me ish-Presidentin e Shqipërisë, z. Ilir Meta ishte vëmendja e tij e veçantë ndaj Kosovës dhe shqiptarëve në Luginën e Preshevës. 

Meta ka një opinion shumë pozitiv për kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti .

Duke ndarë se ka besim të plotë te Kurti se do t'i kapërcejë të gjitha vështirësitë, përfshirë negociatat me Serbinë, Meta shprehu edhe mbështetjen e tij të hapur për shqiptarët në Luginën e Preshevës.

Duke u shprehur se Tirana duhet t'i qaset Prishtinës nga një perspektivë partneriteti, jo nga një qasje ‘paternaliste’ , Ilir Meta tha se vizioni i ‘bashkimit kombëtar’ është i mundur vetëm me Bashkimin Europian.

Pyetje: Cili është vlerësimi juaj për marrëdhëniet aktuale Shqipëri-Kosovë? Siç e dini, ka pasur disa përpjekje agresive nga Beogradi në veri të Kosovës gjatë muajve të fundit dhe ka pasur kriza në rajon që përfshijnë aktorë ndërkombëtarë. Si mund të koordinohet më mirë dyshja Tiranë-Prishtinë?

Ilir Meta: Tirana dhe Prishtina kanë një rrugë të gjatë për të bërë sa i përket komunikimit të sinqertë dhe bashkëpunimit të ndërsjellë. Rama ka zgjedhur një qasje paternaliste dhe jo partneriteti në marrëdhëniet e tij me liderët e Prishtinës.

Ai shpesh rreshtohet me interesat e Beogradit dhe në përputhje me rrethanat, është përpjekur t'u imponohet me disa pozicione udhëheqësve të Kosovës. Ai nuk ka bërë asnjë përpjekje për të kuptuar shqetësimet dhe kërkesat e Prishtinës.

Përpjekja për të fituar pikë pozitive me Beogradin apo disa faktorë ndërkombëtarë nuk është justifikim për të injoruar shqetësimet legjitime të Prishtinës.

Sa i përket bashkëpunimit të shumëanshëm dypalësh me Kosovën, duhet të lëmë mënjanë disa pretendime dhe maska dhe të bëjmë shumë më tepër se kaq.

Ne duhet të bëjmë shumë më tepër për të siguruar që ekonomitë dhe infrastrukturat tona të integrohen dhe të plotësojnë njëra-tjetrën.

Pyetje: Cili është qëndrimi juaj ndaj idealit të ‘bashkimit kombëtar’. Mendoni se koncepti i ‘bashkimit kombëtar’ është ende aktual dhe i vlefshëm në kuadrin e marrëdhënieve Shqipëri-Kosovë ?

Ilir Meta: Ndërsa Shqipëria dhe Kosova vazhdojnë të zgjedhin integrimin europian si ‘qëllim kombëtar’, kufijtë mes tyre do të bëhen më pak të rëndësishëm. Për më tepër, ekonomitë dhe infrastrukturat tona do të integrohen me njëra-tjetrën.

Në këtë mënyrë, mendoj se ne mund të evoluojmë në një shoqëri europiane ku përfshihen të gjitha grupet etnike, ku standardi i jetesës së çdo qytetari përmirësohet dhe ku ne ruajmë dhe zhvillojmë trashëgiminë dhe përkatësinë tonë kombëtare.

Pyetje: Kryeministri i Kosovës Albin Kurti është një figurë e spikatur në politikën rajonale. Si do ta interpretonit udhëheqjen e kryeministrit Kurti dhe rrjedhën aktuale të Kosovës nën qeverisjen e tij?

Ilir Meta: Ata që mund ta vlerësojnë më së miri kryeministrin Kurti janë qytetarët e Kosovës, të cilët vazhdimisht e kanë zgjedhur si kryetar të Qeverisë së një shteti që përballet me shumë sfida.

Jam shumë i lumtur që Kosova ka forcuar statusin e saj të ri shtetëror dhe ndërkombëtar, ka forcuar rendin publik, ka zhvilluar ekonominë dhe ka arritur të përmirësojë jetën e përditshme të të gjithë qytetarëve, pa marrë parasysh origjinën e tyre etnike.

Një sfidë kryesore për Kurtin dhe Qeverinë e Kosovës është procesi i negociatave me Serbinë, i lehtësuar nga BE-ja dhe i mbikëqyrur nga Shtetet e Bashkuara.

Kam besim të plotë se Qeveria Kurti mund të arrijë rezultate konkrete në këtë proces. Sepse e di që ai dhe Qeveria e tij do të kenë parasysh qëndrimin e tyre moral, aftësitë, bashkëpunimin dhe koordinimin me partnerët tanë si BE dhe SHBA.

Pyetje: Çfarë mund të bëjë Shqipëria në këtë kuptim, si mund ta ndihmojë Kosovën?

Ilir Meta: Siç e përmenda edhe më parë, pavarësisht progresit të konsiderueshëm në bashkëpunim në nivel dypalësh në vitet e fundit, ne mund të bëjmë shumë më tepër në bashkëpunimin tonë të shumëanshëm.

Ne duhet të bashkëpunojmë më shumë në fusha të tilla si zbatimi i marrëveshjeve të nënshkruara dhe shtimi i përmbajtjes më konkrete në to, kompletimi i lidhjeve energjetike dhe infrastrukturore, lehtësimi i tregtisë dhe integrimi i mëtejshëm i ekonomive tona.

Një fushë e veçantë ku ne kemi nevojë për më shumë bashkëpunim është padyshim politika e jashtme dhe diplomacia. Këtu do të doja të shihja përpjekje më efektive nga Republika e Shqipërisë për të mbështetur pjesëmarrjen dhe njohjen e Kosovës në organizatat rajonale dhe ndërkombëtare – përfshirë NATO-n.

Pyetje: Zoti Meta, popullata shqiptare në Luginën e Preshevës së Serbisë ka kohë që kërkon njohje dhe autonomi brenda Serbisë. Ne jemi dëshmitarë të rritjes së tensionit në këtë rajon herë pas here. Çfarë mendoni se duhet të bëjë Shqipëria për të mbështetur në praktikë të drejtat dhe pritshmëritë e komunitetit shqiptar në Luginën e Preshevës?

Ilir Meta: Është përgjegjësi kushtetuese e Shqipërisë të mbështesë të drejtat dhe kërkesat e shqiptarëve, kudo që ata jetojnë – natyrisht, këtu përfshihen edhe shqiptarët që jetojnë në Luginën e Preshevës.

Mendoj se çështja e të drejtave të pakicave nuk është asnjëherë çështje numrash apo përqindjesh. Përkundrazi, është çështje e demokracisë dhe standardeve të të drejtave të njeriut në një vend. Këtë e kam besuar gjithmonë. Cili mund të jetë standardi moral i një vendi që kërkon të drejta për qytetarët e tij përtej kufijve të tij, duke mos respektuar të njëjtat të drejta të qytetarëve të vendeve të tjera që jetojnë brenda kufijve të tij?

Është çështje reciprociteti, por më e rëndësishmja, çështje ndershmërie standardesh. Prandaj, pres që të drejtat e shqiptarëve në Luginën e Preshevës të trajtohen dhe respektohen plotësisht nga autoritetet serbe.