Nga Sajmir Rrahmani
Ne ambientet e zyres se komisionerit per mbrojtjen nga diskriminimi u zhvillua takimi me perfaqesues te disa organizatave te shoqerise civile qe mbrojne te drejtat e pacienteve si Together for live.
Shoqata e te verberve te Shqiperise, Shoqata e pacienteve me diabet, nga shoqata e pacienteve me kancer te qafes se mitres etj. Gjate takimit u diskutua mbi problematika te ndryshme te mohimit te sherbimeve shendetsore nga ana e institucioneve shteterore, shendetsore, mbi mundesine qe ligji u njeh pacienteve per te kerkuar mbrojtjen nga diskriminimi.
Une e i paraqita rastin e problematikave te pacienteve te verber. eshte provuar shkencerisht qe 90% e informacionit merret permes shikimit dhe po kaq eshte e provuar se shqisat e tjera mund teb mbingarkohen ne funksion te zevendesimit te shqisave te se parit. njerezit pandemtime apo kufizime kane ndertuar nje infrastrukture te plote per te gezuar e shijuar jeten e tyre duke filluar nga Te shkruarit te lexuarit kur ndodhen ne makine ne tren ne avion etj.
E gjithe kjo infrastrukture shfrytezohet mbi bazen qe te jep shikimi e gjithe kjo infrastrukture nes nuk eshte e pershtatshme nuk mund te shfrytezohet nga te verbrit. Ne ligjin 8098 ne nenin 3 per caktohet qarte se shteti mbron te verbrit nga te gjitha llojet e shfrytzimit diskriminimit, abuzimit, fyerjes dhe talljes. Te tera keto perbejne veper penale ,iniciativen per fillimin e çeshtjes penale.
Si dhe ne nenin 9 po te ktij ligji percaktohet qerte se shteti ben sigurimin shendetsor te te verberve falas ,si dhe perfitimin e ilaceve dhe pajisjeve ndihmese mjekesore falas deri ne masen e per aktuar nga keshilli i ministrave.
Ministria e Shendetsise dhe e mbrojtjes se mjedisit percakton listen e pajisjeve ndihmese. Te gjithe personat qe perfitojne nga ligji 8098,dt28.03.1996 per statusin e te verbrit. Te gjithe qytetaret e verber te republikes se Shqiperise gezojne te drejte qe u jep ligji per perdorimin ose te blerjes se pajisjeve ndihmese tifloteknike.
Pajisje tifloteknike konsiderohet do liber ne brail apo ne audio,mjet,aparate,pajisje apo programe qe i sherbejne qytetarit te verber per te patur akses ne informacion autonomi ne levizje, veteveprim dhe ne edukimin e pergjithshem dhe profesional psh., ore braili me kurdisje, fjalor foles, mates tensioni dixhital, njesi folese per matjen e diabetit, pllake braili, mates dhe monitorues i sasise se glukozes ne gjak, shkop i bardhe per orientim.
Gjate takimit me komisionerin per mbrojtjen nga diskriminimi z. Robert Gajda e njoha me problematikat qe hasin pacientet e verber ne institucionet shtetrore shendetsore. Meqe komisineri na kerkoi te pergatisim disa raste problematikash qe indetifikuam gjate takimit me dt 06.06 .2018 duke u nisur nga fjala e komisionerit per paraqitjen e rasteve konkrete ku diskriminohen e pacientet e verber.
Ne nenin 8.1 ,te ligjit nr 7089 dt 14.11. 1994 per statusin e invalidit, i ndryshuar, percaktohet se 8.1. Instituti i sigurimeve shoqerore administron pajisjen e invalideve me: a)mjete levizese dhe pajisje te ndryshme ortopedike.
Me dt 06.06.2018 me nr protokolli 825 i paraqesim komisionerit rekomandimin per kryerjen e hetimit administrativ per diskriminimin e shtetasit te verber B.M i datelindjes 1961 me diagnoze Glaucom desoluta (secondaris) si dhe paraqitjen e rekomandimeve per miratimin e aktit nenligjor perkates per sigurimin e pajisjeve ndihmese tifloteknike per qytetaret e verber te Shqiperise.
a) Ne nenin 15 te ligjit 8098 percaktohet se personat e verber te percaktuar ne nenin 1 te ketij ligji perfitojne te gjithe te drejten e parashikuar ne ligjin nr 7889 dt 14.12. 1994 per statusin e invalidiit.
b) Me mjete ndihmese degjimore e pamore speciale;
c) Me mjete ndihmese kardiake etj. Kriteret percaktohen me rregulloren e institutit te sigurimeve shoqerore.pacienti i verber B.M ndihet i diskriminuar nga shteti per nje te drejte qe ligji ia njeh e institucionet shteterore shendetsore nuk ia ofrojne per mjtin pamor e lartpermendur ne ligjin 7889 per statusin e in validit ky qytetar i verber ka te domosdoshme nje mjet pamor (proteze syri) qe prej vitesh shteti nuk ia ofron. Pacientet e verber po presin nje pergjigjie nga komisioneri.
