Nga Shaqir Çela

Megjithëse kam qenë i bindur për nivelin intelektual elitar të Topçiut, këto sprova e tejkalojnë çdo pritshmëri. Ky besoj nuk është vetëm mendimi im.

Isha duke lexuar diku aty nga mesi një vepër  ‘Shpirti i njeriut’ të Erich Fromm kur më sjellin ‘Morfologjinë…’. Jo me pak habi konstatova se kisha patur më tepër nevojë për të dytën. Arsyeja: Disa koncepte filozofike sot janë harruar së trajtuari megjithesë nuk mund të quhen të ezauruar asnjëherë. (Sa keq për shkollat tona për të cilat thuhet se studiojnë Filozofi!)

Tek ky libër me sprova këto koncepte ngrejnë krye si për të thene: “Ç’të ka mbetur tani që ke humbur kërshërinë, o njeri?!”

I tillë është psh nocioni i kohës, i cili gjithnjë më ka intriguar, joshur, e pezmatuar.

Më le pa fjalë mënyra orgjinale e përqasjes për ankthin, thanatosin, ekzistencën, qënien, të qenit, unin, për atë që quhet iracionale… dhe deri tek ajo që në dukje paraqitet si e shpjeguar nga logjika formale.

Më magjepsin referencat e jashtezakonshme si te këtë përzgjedhur midis perlave nga disiplina të ndryshme episteme, paradigma, cka kërkon që përkushtimi të jetë vetëm kushti fillestar.

(Dije solide. Sa pak njerez te tille qe kemi)

Tek shtresat morfologjike, siç i pëlqen atij t’i quajë, autori ndihet në habitatin e tij më ideal. S’ka si të ndodhë ndryshe me një njohës të artit në përgjithësi e pikturës në vecanti, të kritikës letrare e vetë letërsisë në përgjithësi dhe lirikes në veçanti, me një njeri që besoj se e ka shtrydhur Eminescu-n e Blaga-n më mirë se sa vetë rumunët, me një njeri që ka peshuar në pikëpamje letrare çdo varg të Lasgushit, madje që paska shkuar deri tek trajtesat e Julia Kristoves. Tekst i ngjeshur me përcaktime  e definicione të cilave s’mund t’u heqësh asnjë presje. Për rrjedhojë filozofike me a pa dashje.

Ka edhe ndonje vleresim të tillë si psh (Shpirti nuk ekziston) i cili më duket si shumë kategorik. Aq më tepër kur vihet si nëntitull në një sprovë, sepse qoftë edhe kur flasim per menyrë të vecantë të sjelljes së neuroneve prap mbërrijme tek ideja e ekzistencës. Sidoqoftë ky është reflektimi im i këtij momenti.

Në lidhje me disa përcaktime, sinqerisht nuk jam në gjendje të shpreh vlerësime por i përmbahem “Traktatit logjiko-filozofik”:

Për atë që s’mund të thuhet me siguri domosdoshmerisht duhet heshtur! (Witngshtejn)

Por jam i sugurtë se shumë shpesh do t’i rikthehem këtij libri.

Tani po vazhdoj aty ku e lashë me Erich Fromm.