Nga Kastriot Dervishi
Kam qenë gjithnjë për mospublikime emrash të rrjetit sekret të Sigurimit të Shtetit, nisur nga dy rrethana kryesore: nga mungesa e provave dhe të rasteve të rrjedhura nga rekrutimet e dhunshme me material shtrëngues në kushte pengmarrjeje. Mund të publikohen menjëherë emrat e rezidentëve, strehuesve (të banesave vetjake), si dhe të çdo komunisti apo të besuari të regjimit. Sepse kjo kategori është rekrutuar me dëshirë dhe pa material shtrëngues. Te kategoria e strehuesve, bëjnë dallim ata që kanë pasur mjedise shtetërore të punës së përditshme si shkollën, uzinën, studion, etj, të cilët nuk mund të kundërshtonin urdhrin që i vinte. E vlerësuar në tërësi, në gjendje fiktiviteti është 70% e agjenturës, që do të thotë se çdo përgjigje mbart këtë masë gabimi në kuptimin e një përgjigjeje të saktë.
Në historitë e shumta të njerëzve që e kanë vuajtur qenien të regjistruar si bashkëpunëtorë të Sigurimit, por nuk i kanë shërbyer fare atij, është rasti i një aktori shumë të njohur e shumë të dashur për publikun, të cilit i vunë pseudonimin “Besa”. Emri i tij doli fillimisht në vitin 1974 gjatë implikimit në një proces ndaj një regjisori. Dilte se ai ishte i pakënaqur për jetën që i bëhej artistit, për repertorin, etj. Për këto deklarata u thirr nga zëvendësdrejtori i Punëve të Brendshme të Tiranës Kadri Ismailati dhe u këshillua. Pësoi tronditjen e parë. Ishte viti kur në kulturë po jepeshin goditje. Mund të përfundonte në burg. Familja mund të internohej, etj, etj.
Por menjëherë u vu në përpunim për të parë në kishte aktivitet. Pavarësisht se nuk doli ndonjë gjë, u vu në plan për t’u rekrutuar. Me rekomandim të Degës së 8-të të Drejtorisë së Parë të Sigurimit të Shtetit në MPB, u thirr dhe u detyruar të nënshkruajë deklaratën e bashkëpunimit. I tronditur nga takimi i fshehtë, i rënduar psikologjikisht, i drejtohet operativit Piro Katro dhe shefit të Seksionit të 5-të Ilo Noti: “Çfarë kam bërë se na tmerruat”? Në përshkrimin e veprimtarisë së tij, thuhej:
“Vumë re se kandidati pranoi bashkëpunimin, por jo me entuziazëm. Mbasi iu dhanë udhëzimet e nevojshme dhe ia la data e takimit, ky në ditën e caktuar nuk doli. Pasi u kap nga punëtori operativ, erdhi disa herë në takim. Duke parë se ky nuk ishte në rregull dhe korrekt, është kapur përsëri nga punëtori operativ dhe i është folur ashpër deri në atë shkallë sa vetë bashkëpunëtori tha: “Po ua them troç. Këtë punë nuk e bëj dot. Nuk u thashë atë ditë që biseduam këtë, sepse kisha droje dhe nuk e dija si ishin rregullat” (ciatuar me korrektim letrar se sigurimsat nuk dinin ta shkruanin gjuhën shqipe). Për arsye se u gjykua se kishte “koncepte armiqësore” dhe zhvillonte edhe vetë “veprimtari armiqësore”, u përjashtua nga rrjetit agjenturial.
Makthin e pasjes së një pseudonimi, aktori e vuajti shumë. Ai dha dorëheqjen nga një funksion shtetëror në prag të funksionimit të ligjit të vitit 1995 të kontrollit të figurës, sepse e dinte që askush nuk do dëgjonte historinë e tij. Sepse këtu të quajnë bashkëpunëtor edhe pa bërë asnjë raport.
