Nga New Europe

Gazeta Politike Europiane e Brukselit

Kur Këshilli i Çështjeve të Përgjithshme të BE vendosi në mars për hapjen e negociatave për pranimin e Shqipërinë dhe Maqedonisë së Veriut, shumë entuziastë të zgjerimit u lehtësuan. Megjithatë, nuk u përmend asnjë datë fillimi të këtyre negociatave dhe për Shqipërinë u vendosën 15 parakushte. Kushtet i referohen hapave konkretë që lidhen me reformën në drejtësi dhe atë zgjedhore, lirinë e mediave dhe ndjekjet penale që duhet të ndërmerren para se të zhvillohet një konferencë e parë dhe e dytë ndërqeveritare. Në njëfarë mënyre, këto kushte pasqyrojnë situatën e përkeqësuar të sundimit të ligjit në vend që kur iu dha statusi i kandidatit në vitin 2014.

Është interesant fakti se 15 kushtet janë kthyer në një lloj tabuje për qeverinë shqiptare, e cila asnjëherë nuk e ka pranuar publikisht ekzistencën e tyre. Në një takim të 9 qershorit të Këshillit Kombëtar për Integrimin Evropian, ku u bë thirrje për një diskutim në lidhje me hapat e mëtejshme drejt përmbushjes së kushteve paraprake, Kryeministri Edi Rama - në ndryshim me Presidentin Ilir Meta dhe kryetarin e parlamentit Gramoz Ruçi - foli gjatë, por nuk i përmendi kushtet e Brukselit qoftë edhe një here të vetme.

Të nesërmen ai befasoi publikun duke mohuar me ngulm dhe vazhdimisht ekzistencën e këtyre kushteve në një konferencë për shtyp. Shumë vëzhgues thonë se për të është e pafavorshme që të pranojë kushtet e reja pasi do të krijonte probleme në përpjekjen e tij propagandistike për të portretizuar përparimin e vazhdueshëm dhe suksesin e pashembullt të qeverisë së tij.

Ambasadori i ri austriak në Tiranë, Christian Steiner, foli më 15 qershor për një të përditshme shqiptare dhe konfirmoi nevojën që Shqipëria të përmbushë kushtet e BE-së. Të njëjtat thirrje u dëgjuan nga Partitë Popullore Evropian (EPP), në Parlamentin Evropian. Pasi Rama mohoi kategorikisht ekzistencën e 15 kushteve të përcaktuara nga Këshilli, PPE paraqiti një amendament në rezolutën e Parlamentit Evropian, i cili i bën thirrje Këshillit Evropian dhe Komisionit Evropian të theksojnë se Shqipëria duhet të plotësojë të 15-ta kushtet para Konferencës së parë Ndërqeveritare. Amendamenti pritet të marrë një mbështetje të gjerë. Samiti i BE i Zagrebit në maj theksoi përsëri kushtet për Shqipërinë; kjo shkaktoi jehonë pozitive nga të gjitha grupet politike, përfshirë socialdemokratët që në të kaluarën kanë qenë të prirur të mbrojnë partinë e tyre simotër në qeverinë e Tiranës. PPE gjithashtu lanë të kuptohet për normalizimin e situatës së pushtetit vendor nëpërmjet zgjedhjeve të parakohshme, mbase në të njëjtën ditë me ato të përgjithshme. Bashkitë në Shqipëri drejtohen vetëm nga mazhoranca qeverisëse pasi zgjedhjet vendore të vitit 2019 ishin ligjërisht të diskutueshme, teksa asnjë parti opozitare nuk mori pjesë. Bundestagu gjerman dhe më pas Këshilli i Çështjeve të Përgjithshme vendosi adresimin e ligjshmërisë së tyre si një kusht tjetër.

Shefi i Delegacionit të BE, Luigi Soreca, mori pjesë në takimin e Këshillit Kombëtar për Integrimin Evropian më 9 qershor, por nuk i përmendi qartë kushtet e Këshillit. Përkundrazi, ai foli përgjithësisht për reformat të mëtejshme dhe vlerësoi dialogun mes partive politike.

Delegacioni i Brukselit në Shqipëri ka një rekord negativ për shkak të keqinformimit të Brukselit për situatën reale në Shqipëri. Marrëdhënia e veçantë e zhvilluar mes shefit të mëparshëm, Romana Vlahutin, dhe Edi Ramës rezultuan që BE-ja të mos informohej siç duhej për situatën reale në terren në lidhje me prodhimin masiv dhe tregtinë e drogës në Shqipëri, një fakt që e ka shndërruar Shqipërinë në Kolumbi të Evropës.

Droga, përfshirë kanabisin e rritur në vend, u transportuan nga fushat e vogla ajrore shqiptare të vendosura në plantacionet, ku substanca psiko-aktive prodhohet në Itali dhe prej andej në transportohet në pjesën tjetër të Evropës. Komisioni mësoi për këtë informacion të rëndësishëm nga media New Europe, edhe pse bandat shqiptare konsiderohen ndër më kryesoret të trafikut të heroinës, kokainës dhe kanabisit, nga zyrtarët amerikanë të zbatimit të ligjit.

Praktika e derimëtanishme e delegacionit të BE për të siguruar informacione të reduktuara dhe shpesh të pavërteta për Brukselin, vazhdon nën drejtimin e ri. Delegacioni i BE-së i Tiranës dhe Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit të Veprimtarisë së Jashtme të Evropës janë kritikuar rregullisht nga Shtetet Anëtare, të cilat me ambasadat e tyre në Tiranë marrin një pamje objektive të situatës, dhe jo raportet rozë që misioni i BE dërgon rregullisht për Shqipërinë.

Gjatë një konference për shtyp më 10 qershor, Rama insistoi që: “Nuk ka 15 kushte për të shkuar në Konferencën e parë Ndërqeveritare. Nuk ka. Ato nuk ekzistojnë. Unë e di që ju dëgjoni që po përsëritet dhe ju gjithashtu e përsërisni atë. Mos e përsërisni. Nuk ka 15 kushte”.

Sidoqoftë, Këshilli i BE deklaroi qartë se “përpara konferencës së parë ndërqeveritare”, Shqipëria duhet të miratojë dhe të sigurojë një sërë reformash në fushat kryesore. Këto përfshijnë fillimin e procedurave kundër atyre që akuzohen për blerje votash (përfshirë zyrtarë të lartë të Partisë Socialiste, deputetë të parlamentit, policinë dhe potencialisht vetë Ramën), fillimin e ndjekjes penale kundër gjyqtarëve dhe prokurorëve, përparim të mëtejshëm në mbrojtjen e minoriteteve, funksionimin e Kushtetutës dhe Gjykatës së Lartë, dhe ndryshimin e ligjit për mediat në përputhje me rekomandimet e Komisionit të Venecias.