“Mirë se vini në Europë!”, ishte motoja e atij samiti të zhvilluar në Selanik të Greqisë, që u dha shpresë vendeve që, përveçse ishin më të varfrat e kontinentit, po vuanin dhe nga konfliktet përçarëse mes tyre.
Një shpresë se rruga e integrimit në Bashkimin Europian do të sillte më shumë prosperitet ekonomik, shanse për një jetë më të mirë, mundësi për punësim, lëvizje të lirë, mirëqeverisje, ekonomi më konkurruese e më funksionale, me pak fjalë më shumë mundësi për të gjitha këto vende.
Por, BE ishte e qartë. Rruga vërtet është e hapur, por jo e shtruar. Vendet kanë shumë për të bërë në mënyrë që të plotësojnë kushtet që do të mundësojnë anëtarësimin e tyre, me të drejta të plota në Bashkimin Europian.
Por, vetë BE-ja shfaqi shumë shpejt shenja “lodhjeje” të procesit, pas anëtarësimit të Bullgarisë e Rumanisë dhe skepticizmit që shfaqën disa nga vendet e mëdha anëtare për zgjerim të mëtejshëm.
Si për të gjallëruar angazhimin e marrë në Selanik, në vitin 2014, Gjermania inicioi të ashtuquajturin “Procesi i Berlinit”, një bashkëpunim i nivelit të lartë midis Shqipërisë, Bosnjë-Hercegovinës, Kosovës, Maqedonisë së Veriut, Malit të Zi dhe Serbisë, si dhe disa vendeve anëtare të BE-së.
Më shumë sesa një ftesë e hapur për në BE, ishte një nxitje për rritjen e bashkëpunimit mes vetë vendeve të BP.
Në vijim të tij, në 2015-n u miratua nga Komisioni Europian një plan ekonomik dhe investimesh për Ballkanin Perëndimor, të së ashtuquajturës agjendë të ndërlidhjes, me vlerë prej rreth 30 miliardë eurosh, që do të vinte si nga mobilizimi i fondeve e garancive për tërheqjen e financimeve.
20 vite pas premtimit historik, shumë gjëra kanë ndryshuar. Vendet e Ballkanit Perëndimor kanë përparuar në integrimin mes tyre, ndonëse konfliktet nuk janë shuar tërësisht.
Tregtia mes tyre është rritur, komunikimi është lehtësuar, mundësitë për punësim janë shtuar, pjesa më e madhe e shteteve i kanë firmosur marrëveshjet për lëvizjen.
Presidentja e Komisionit Europian, Ursula von der Leyen, deklaroi së fundmi në Tiranë se tashmë është përdorur më se gjysma e fondit të parashikuar për planin ekonomik dhe të investimeve. Por shumë të tjera mbeten po njësoj.
Ballkani Perëndimor ka ecur shumë ngadalë dhe nuk e ka kapur shansin që u ofrua dy dekada më parë. Asnjë shtet nuk është bërë ende anëtar i BE-së, ndonëse disa kanë përparuar më shpejt në procesin e integrimit.
Të ardhurat mesatare mbeten midis 30-40% të mesatares europiane, ku për fat të keq, Shqipëria është e fundit, së bashku me Kosovën.
20 vite më pas, liderët e BE-së u mblodhën sërish në Tiranë. Atmosfera ishte shumë më miqësore, pritja ishte me shumë më tepër shkëlqim, gaz e hare, ashtu siç di t’i bëjë kryeministri ynë.
Por, mesazhi në thelb nuk duket se ka ndryshuar shumë: Ekonomitë e Ballkanit Perëndimor dhe Bashkimit Europian janë ende shumë larg njëra-tjetrës;
Duhet bërë shumë punë për të ngritur ekonomitë; Për të ecur përpara duhen reforma, dhe këto reforma do të shoqërohen me financime nga BE;
Nëse doni akses me Bashkimin Europian, duhet të jeni në të njëjtin nivel; Ka ardhur koha për të tejkaluar konfliktet që kanë vijuar për një kohë shumë të gjatë, duke ju mbajtur juve në vendnumëro.
Më i prerë ishte kryeministri francez Macron, që e bëri të qartë që një datë e saktë anëtarësimi nuk ka kuptim, pasi ajo është e lidhur me angazhimin e vendit dhe bazuar në meritë.
Duket se i gjithë Ballkani ka ende një rrugë të gjatë përpara. Bashkimi Europian thotë se po na pret, por pa shumë entuziazëm. Pengesat më të mëdha, Ballkani duhet t’i kapërcejë vetë.
Në rastin e Shqipërisë duket se këto pengesa mbeten po të njëjta. E duke mos pasur diçka thelbësisht të re për të ofruar në procesin e integrimit, pritja që rezervuam për krerët e shteteve të BE-së sigurisht që do të mbushej me këngë e valle!
