Si sot 113 vite më parë ka lindur Shenjtorja dhe misionarja Nënë Tereza. Anjezë Gonxhe Bojaxhiu e njohur si Shën Nënë Tereza e Kalkutës u lind në 26 Gusht të vitit 1910.
Nënë Tereza ishte një murgeshë dhe misionare katolike indiane. U lind në Shkup, në një familje shqiptare, asokohe qendra e Vilajetit të Kosovës në Perandorinë Osmane.
Jetoi në vendlindje për tetëmbëdhjetë vjet dhe më pas ajo u shpërngul në Irlandë e më tej në Indi, ku jetoi pjesën më të madhe të jetës së saj.
Më 19 tetor 2003, ajo u lumturua dhe u quajt "Tereza e Bekuar e Kalkutës". Për t’u kanonizuar në shenjtore, asaj duhej t’i njihej një mrekulli e dytë, në bazë të rregullave të kishës katolike.
Për t’u kanonizuar në shenjtore, asaj duhej t’i njihej një mrekulli e dytë, në bazë të rregullave të kishës katolike.
Një mrekulli e dytë i është njohur nga Papa Françesku, në dhjetor të vitit 2015, duke i hapur rrugën që ajo të shpallet e shenjt nga Kisha Katolike e Romës. Kanonizimi i saj është bërë më 4 shtator 2016, një ditë para 19-vjetorit të vdekjes së saj me 5 Shtator, ku njihet edhe si dita e saj e festës, Dita e Shenjtërimit të Nënë Terezës.
Nënë Tereza themeloi Misionarët e Bamirësisë, një kongregacion katolik, i cili në vitin 2012 kishte më shumë se 4,500 motra dhe ishte aktiv në 133 shtete.
Ato ofronin shtëpi për njerëzit e infektuar nga HIV/AIDS, lebra dhe tuberkulozi; shpërndanin ushqime, klinika të lëvizshme, programe këshilluese për fëmijët dhe familjet, jetimore, dhe shkolla. Anëtaret duhet t’i përmbaheshin betimit të "dëlirësisë, varfërisë dhe bindjes", si dhe një kusht të katërt, për të dhënë "shërbime falas e me gjithë zemër për më të varfërit e të varfërve"
Nënë Tereza ishte një tregëtare e njohur.Ishte bashkpronare e një firme ndërtimi në Shkup. Kompania e saj bëri bashkëfinancimin e projektit për ndërtimin e teatrit të parë të Shkupit.Ajo mori pjesë në zhvillimin e linjës hekururodhe që e lidh Kosovën me Shkupin ,projekt që e kishte financuar personalisht.
Nënë Tereza tregonte çdo herë se ishte shumë krenare që familja e saj asnjëherë nuk e la dikë me dorë ose me zemër të zbrazët. Ajo vizitoi disa herë edhe Kosovën. Çdokund u admirua për veprat e saj bamirëse.
Nënë Tereza është nderuar me çmimet dhe nderimet më të larta, duke përfshirë: më 1962 Çmimin e Paqes “Ramon Magsaysay” dhe 1979 Çmimin “Nobel për Paqe”.
Një figurë e diskutueshme si gjatë jetës dhe pas vdekjes së saj, Nënë Tereza u admirua gjerësisht nga shumë njerëz për veprat e saj bamirëse. Ajo u vlerësua dhe u kritikua për kauza të ndryshme, të tilla si për pikëpamjet e saj për abortin dhe kontracepsionin.
Biografia e saj e autorizuar u shkrua nga Navin Chaëla dhe u botua në 1992, ajo ka qenë subjekt i filmave dhe librave të tjerë. Më 6 Shtator 2017, Tereza dhe Shën Françesk Saver u emëruan bashkë-mbrojtës të Arqipeshkvisë Katolike Romake të Kalkutës.
Më 10 shtator 1946, Tereza përjetoi atë që ajo e përshkroi më vonë si "thirrje brenda thirrjes" kur udhëtoi me tren për në manastirin Loreto në Darjeeling nga Kalkuta për tërheqjen e saj vjetore.
Ajo filloi punën misionare me të varfërit në 1948, duke zëvendësuar zakonin e saj tradicional Loreto me një sari të thjeshtë pambuku të bardhë me një vijë blu. Tereza mori nënshtetësinë indiane, kaloi disa muaj në Patna për të marrë trajnim bazë mjekësor në Spitalin e Familjes së Shenjtë dhe u fut në lagjet e varfëra.
Ajo themeloi një shkollë në Motijhil, Kalkuta, para se të fillonte të kujdesej për të varfërit dhe të uriturit.
Në fillim të vitit 1949 Tereza u bashkua në përpjekjet e saj nga një grup i grave të reja dhe hodhi themelet për një bashkësi të re fetare duke ndihmuar "më të varfërit midis të varfërve".
Përpjekjet e saj shpejt tërhoqën vëmendjen e zyrtarëve indiane, përfshirë kryeministrin.
Më 7 tetor 1950, Tereza mori lejen e Vatikanit për kongregacionin dioqezan, i cili do të bëhej Misionarët e Bamirësisë. Sipas fjalëve të saj, do të kujdesej për "të uriturit, të zhveshurit, të pastrehët, të gjymtuarit, të verbrit, lebrozët, për të gjithë ata njerëz që ndihen të padëshiruar, të pa dashur për të gjithë shoqërinë, njerëz që janë bërë barrë për shoqërinë dhe janë të turpëruar nga të gjithë ".
Në 1952, Tereza hapi bujtinë e saj të parë me ndihmën e zyrtarëve të Kalkutës. Ajo shndërroi një tempull Hindu të braktisur në Shtëpinë Kalighat për Vdekjen, falas për të varfërit, dhe e quajti atë Kalighat, Shtëpia e Zemrës së Pastër (Nirmal Hriday).
Nënë Tereza tha: "Me anë të gjakut, unë jam shqiptare, nga nënshtetësia, një indiane. Me anë të besimit, unë jam një murgeshë katolike. Sa i përket thirrjes sime, unë i përkas botës. Sa i përket zemrës time, unë i përkas plotësisht zemrës së Jezusit. Ajo fliste rrjedhshëm pesë gjuhë - Bengalisht, Shqip, Serbisht, Anglisht dhe Hindi.
Në kulmin e Rrethimit të Beirutit në 1982, Tereza shpëtoi 37 fëmijë të bllokuar në një spital të linjës së përparme duke ndërmjetësuar një armëpushim të përkohshëm midis ushtrisë izraelite dhe guerileve palestinezë. E shoqëruar nga punëtorët e Kryqit të Kuq, ajo udhëtoi nëpër zonën e luftës për në spital për të evakuuar pacientët e rinj.
Kur Evropa Lindore përjetoi rritje të hapjes në fund të viteve 1980, Nënë Tereza i zgjeroi përpjekjet e saj drejt vendeve komuniste që kishin refuzuar Misionarët e Bamirësisë. Ajo filloi dhjetëra projekte, e pavendosur nga kritikat për qëndrimet e saj kundër abortit dhe divorcit.
Tereza udhëtoi për të ndihmuar të uriturit në Etiopi, viktima të rrezatimit në hernernobil dhe viktimat e tërmetit në Armeni. Në vitin 1991 ajo u kthye në Shqipëri për herë të parë, duke hapur një shtëpi të Misionarëve të Bamirësisë në Tiranë.
Deri në vitin 1996, Tereza ka operuar 517 misione në mbi 100 vende. Misionarët Bamirësisë së saj u rritën nga dymbëdhjetë në mijëra, duke u shërbyer "më të varfërve të të varfërve" në 450 qendra në të gjithë botën.
Misionarët e parë të shtëpisë së bamirësisë në Shtetet e Bashkuara u krijuan në rajonin e South Bronx të Neë York City dhe me 1984 kongregacioni operoi 19 institucione në të gjithë vendin.
Përkujtimet
Emri i Nënë Terezës është përkujtuar dhe shumë ndërtesa të rëndësishme mbajnë emrin e saj.Emri i saj ndodhet në ndërtesa, rrugë dhe komplekse, përfshirë aeroportin ndërkombëtar të Shqipërisë .Dita e Nënë Terezës (Dita e Nënë Terezës), 19 Tetor, është një festë publike në Shqipëri . Në vitin 2009 Shtëpia Përkujtimore e Nënë Terezës u hap në qytetin e saj të lindjes, Shkup, Maqedoni Veriore .
Katedralja Romake Katolike në Prishtinë, Kosovë, mban emrin e saj. Katedralja e Shën Nënë Terezës në Prishtinë.
Universiteti i Grave Nënë Tereza në Kodaikanal, është themeluar në vitin 1984 si një universitet publik nga qeveria e Tamil Nadu. Instituti Pasuniversitar dhe Kërkimi i Nënë Terezës i Shkencave të Shëndetit në Pondicherry, u krijua në 1999 nga qeveria e Puducherry .
Organizata bamirëse Sevalaya drejton Shtëpinë e Vajzave Nënë Tereza, duke siguruar vajza të varfra dhe jetime pranë fshatit Kasuva në Tamil Nadu me ushqim, veshje, strehim dhe arsim falas.
Institucioni i hekurudhave në Indi prezantoi "Nëna Express", një tren të ri me emrin Nënë Tereza, më 26 gusht 2010 për të përkujtuar përvjetorin e lindjes së saj. Qeveria e Tamil Nadu organizoi festime njëqindvjeçare për të nderuar Terezën në 4 Dhjetor 2010 në Chennai, të kryesuar nga kryeministri M. Karunanidhi.
Duke filluar nga 5 Shtatori 2013, përvjetori i vdekjes së saj është caktuar Dita Ndërkombëtare e Bamirësisë nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara.
Më 5 Shtator 2017, Katedralja e Shën Terezës, katedralja e parë Katolike Romake e quajtur për nder të Terezës, u shenjtërua në Kosovë. Katedralja është gjithashtu katedralja e parë katolike romake e Kosovës.