Prodhuesit e ilaçeve dhe qendrat kërkimore në të gjithë botën po punojnë për zbulimin e vaksinës kundër COVID-19, me teste të mëdha globale të disa prej kandidatëve që përfshijnë dhjetëra mijëra pjesëmarrës në proces.

Në këtë drejtim, Reuters ka sjellë të gjithë atë që dimë për garën në drejtim të zbulimit të vaksinës që do të ndihmonte në përfundimin e pandemisë së coronavirusit që ka marrë mbi 1.25 milion jetë njerëzish në të gjithë botën.

Kush është më përpara?

Prodhuesi i ilaçeve amerikane Pfizer Inc PFE.N dhe partneri gjerman BioNTech SE BNTX.O22UAy.DE janë të parët që kanë publikuar të dhëna që tregojnë se vaksina e tyre ka kaluar një provë të madhe klinike, në fazën e vonë.

Publikimet e ardhshme të të dhënave do të jenë nga firma bioteknike Moderna Inc MRNA.O, ndoshta në nëntor, dhe nga AstraZeneca Plc AZN.L me bazë në Britani me Universitetin e Oksfordit në nëntor ose dhjetor. Johnson & Johnson JNJ.N thotë se është në rrugën e duhur për të dhënë të dhëna këtë vit gjithashtu.

Çfarë ndodh në këto teste?

Kompanitë janë duke testuar vaksinat e tyre në vullnetarë të shëndetshëm për të parë nëse shkalla e infeksionit COVID-19 midis atyre që morën vaksinën është dukshëm më e ulët sesa tek ata që morën një “vaksinë mashtruese”.

Pse Pfizer është përpara me të dhënat e saj?

Provat mbështeten tek subjektet që infektohen natyrshëm me coronavirus, kështu që sa kohë duhet për të gjeneruar rezultate varet kryesisht nga sa i përhapur është virusi ku po kryhen provat.

Secili prodhues i ilaçeve ka shënjestruar një numër specifik të infeksioneve për të shkaktuar një analizë të parë të të dhënave të tyre.

Pfizer tha se analiza e saj e ndërmjetme u krye pasi 94 pjesëmarrës në provë zhvilluan COVID-19.

Ndërkohë AstraZeneca përmendi javën e kaluar një ngadalësim të infeksioneve gjatë verës që sipas saj po vonon analizën e të dhënave për provën e saj në Mbretërinë e Bashkuar.

Rastet me COVID-19, megjithatë, u rritën në tetor dhe fillim të nëntorit, duke vendosur rekorde ditore në Shtetet e Bashkuara dhe Evropë.

Si duhet të funksionojnë vaksinat?

Organizata Botërore e Shëndetësisë ka rekomanduar një standard minimal për efektivitetin të paktën 50%.

Shtetet e Bashkuara dhe disa rregullatorë të tjerë po ndjekin atë udhëzim – që do të thotë se duhet të ketë të paktën dy herë më shumë “të vaksinuar” midis vullnetarëve që morën një placebo sesa midis atyre në grupin e vaksinave.

Agjencia Evropiane e Barnave ka thënë se mund të pranojë një nivel më të ulët të efikasitetit.

Dhe Pfizer tha se vaksina e saj është më shumë se 90% efektive kundër COVID-19.

Kur rregullatorët do të vendosin për sigurinë dhe efikasitetin?

Rregullatorët rishikojnë vaksinat pasi kompanitë të paraqesin aplikacionet që kërkojnë ose autorizimin e përdorimit emergjent (EUA) ose miratimin zyrtar.

Administrata e Ushqimit dhe Barnave në SHBA (FDA) mund të marrë një vendim në dhjetor sepse Pfizer/BioNtech dhe Moderna nuk presin që të kenë të dhëna të mjaftueshme të sigurisë deri në gjysmën e dytë të nëntorit.

FDA u ka kërkuar kompanive të shikojnë pjesëmarrësit në prova për efekte anësore për dy muaj pasi kanë marrë një dozë përfundimtare të vaksinës.

Ndërkohë, rregullatorët për Evropën, Mbretërinë e Bashkuar dhe Kanadanë po konsiderojnë të dhëna mbi bazën e të dhënave të azhurnuara, pasi ato të bëhen të disponueshme.

Ata gjithashtu presin që të kryejnë shqyrtime të përshpejtuara. Gjithsesi, nuk është e qartë kur kompanitë do të paraqesin të dhëna për efikasitetin te këto agjenci ose kur agjencitë do të merrnin një vendim.

A mund të jenë vaksinat e para të coronavirusit gjerësisht të disponueshëm?

Po, megjithëse Kina dhe Rusia janë në një kronologji të ngjashme, së paku sipas pretendimeve të tyre.

Kina siç pretendon, filloi një program përdorimi emergjent në korrik që synonte punëtorët thelbësorë dhe të tjerët me rrezik të lartë të infeksionit që ka vaksinuar qindra mijëra njerëz.

Gjithashtu, edhe sipas pretendimit të Rusisë, Instituti Gamaleya ka filluar një test në fazën e vonë me 40,000 persona dhe pritet të ketë të dhëna të hershme në nëntor.

Madje Rusia thotë se gjithashtu u ka dhënë vaksinën të paktën qindra anëtarëve “me rrezik të lartë” të popullatës së përgjithshme.