Nga Zëri i Amerikës
Fondi Monetar Ndërkombëtar ka rishikuar në ulje vlerësimet e tij për rritjen ekonomike të Shqipërisë për vitin 2020, duke marrë parasysh efektet e shtrira të pandemisë por dhe ato të tërmetit që tronditi vendin nëntorin e kaluar.
Në një deklaratë të tij, një mision i Fondit Monetar, i organizuar në distancë, përmes takimeve virtuale me autoritetet vendase, bëri të ditur se “për shkak të varësisë ndaj turizmit dhe ndaj dërgesave të emigrantëve, ekonomia shqiptare parashikohet të tkurret me rreth 7,5 përqind në vitin 2020”. Më herët, FMN-ja kishte parashikuar një reçesion prej -5 përqind. “Defiҫiti fiskal parashikohet të rritet në rreth 7 përqind të PBB-së dhe borxhi publik pak mbi 80 përqind të PBB-së deri në fund të vitit 2020. Mbështetja financiare ndërkombëtare, përfshirë edhe atë të FMN-së, si dhe emetimi i Eurobondit në qershor do të ndihmojë në mbulimin e nevojave për financim. Parashikojmë që ekonomia do të rimëkëmbet duke filluar nga gjashtëmujori i dytë i vitit 2020 dhe do të fuqizohet gradualisht gjatë vitit 2021, me zbutjen e efektit të goditjeve dhe me vijimin e rindërtimit pas tërmetit”, vë në dukje deklarata e misionit.
Edhe sipas Bankës së Shqipërisë “në skenarin bazë, ekonomia shqiptare pritet të shënojë një rënie të fortë gjatë vitit 2020” dhe kulmi i saj parashikohet të ketë qenë tremujori i dytë, për t’u zbehur më pas deri në fund të vitit. “Në supozimin e një ecurie të favorshme epidemiologjike, ekonomia shqiptare pritet të shënojë rritje dhe të rikuperojë vëllimin e humbur të aktivitetit ekonomik gjatë dy viteve në vijim”, deklaroi guvernatori Gent Sejko.
FMN u shpreh se “stabiliteti makroekonomik dhe financiar i Shqipërisë është ruajtur, por risqet janë rritur për shkak të krizave. Krahas një pandemie botërore më të rëndë, risqet kryesore vijnë nga defiҫitet dhe borxhi i rritur publik, dobësitë në financat publike dhe nga një nivel relativisht i lartë i kredive me probleme. Menaxhimi i këtyre risqeve mes pasigurive të mëdha do të kërkojë mbështetjen e vazhdueshme për ekonominë, duke rikrijuar gradualisht hapësirën për manovrim të politikave ndërkohë që rimëkëmbja të hedhë rrënjë, si edhe mbikëqyrje më të afërt të sektorit financiar”.
Ekspertët e FMN-së shpjegojnë se “mbështetja për njerëzit dhe për bizneset e cënuara nga këto kriza është e përligjur, por duhet të jetë e përkohshme, me përfitues të identifikuar, si dhe të jetë objekt i transparencës dhe i llogaridhënies. Duhen krijuar hapësira për të mbështetur aktivitetet thelbësore dhe për të mbrojtur grupet më të cënuara, duke përfshirë edhe kufizimin e shpenzimeve jo prioritare dhe përmirësimin e efikasitetit të shpenzimeve”. Sipas FMN-së “kur pasojat e krizave të zbuten, që të rikrijohen hapësira manovrimi për politikën buxhetore, do të ketë rëndësi kritike rifillimi i një konsolidimi modest fiskal duke nisur nga viti 2021, që duhet të forcohet më tej, mbështetur në një strategji të shëndoshë afatmesme për të ardhurat. Autoritetet duhet t’i dyfishojnë përpjekjet për të përmirësuar të ardhurat tatimore nëpërmjet ngritjes së një sistemi më të drejtë, më të thjeshtë, më efikas dhe më transparent tatimor i cili nxit rritjen ekonomike”, thekson deklarata, duke vënë në dukje se “rritja e të ardhurave fiskale ka rëndësi kritike për të mbështetur nevojat më të larta për shpenzime të njerëzve dhe të ekonomisë. Në të njëjtën kohë, është e nevojshme të kufizohen dhe menaxhohen risqet e rritura fiskale dhe të fuqizohet menaxhimi i burimeve publike, sidomos i investimeve publike, në mënyrë që të përftohet më shumë vlerë prej parave të shpenzuara”.
Ekspertët e FMN-së flasin për një nevojë urgjente për të fuqizuar menaxhimin e investimeve publike che cilësinë e shpenzimeve, duke ngritur dhe një herë shqetësimin për rreziqet e mundshme nga skemat e Partneritetit Publik Privat. FMN-ja ritheksoi “këshillën kundër një amnistie fiskale të mundshme, duke marrë për bazë shqetësimet lidhur me ndikimin që ajo ka mbi zbatueshmërin ë e detyrimeve tatimore si edhe me risqet e lidhura me pastrimin e parave dhe me qeverisjen”, e po ashtu u shpreh se mbetet e shqetësuar “që Korporata Shqiptare e Investimeve (KSHI) do të sjellë risqe të reja fiskale kur të fillojë nga puna”.
Sipas ekspertëve të Fondit Monetar “kërkohet punë shumë e madhe për të ruajtur stabilitetin financiar duke mbështetur ndërkohë huamarrësit e goditur nga krizat” dhe se vendi “ka nevojë për të përgatitur masa rezervë në rast të një pandemie më të rëndë”.
