Kryeministri i Maqedonisë së Veriut, Zoran Zaev, kryeministri i Shqipërisë Edi Rama dhe presidenti serb, Aleksandër Vuçiq kanë miratuar një deklaratë me një listë të përparësive dhe masave, me të cilat synojnë të përmirësojnë bashkëpunimin rajonal.

“Republika e Maqedonisë së Veriut nuk ka alternativë tjetër përveç anëtarësimit në BE, ndërsa besoj, se edhe i gjithë rajoni nuk ka alternativë tjetër përveç anëtarësimit në Union. Ne punojmë gjithsesi t’i shfrytëzojmë të gjitha potencialet dhe mundësitë të cilat i kemi para nesh dhe ta përparojmë cilësinë e jetesës në të gjithë rajonin. Ta afrojmë të gjithë rajonin dhe t’i shfrytëzojmë  të gjitha potencialet që do të sjellë jetë të mirë për të gjithë rajonin”, ka deklaruar kryeministri maqedonas Zoran Zaev duke lexuar deklaratën e miratuar.

Vuçiq: Nuk ka asgjë të keqe tek ideja e bashkëpunimit rajonal

Presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiq ka thënë se nisma nuk asnjë qëllim tjetër pos përfitimeve ekonomike dhe lëvizjes së lirë të njerëzve mes shteteve të rajonit. “Kjo paraqet të ardhme për shtetet dhe popujt tanë. Këtu nuk ka asnjë Jugosllavi, por vetëm jetë më të mirë për qytetarët tanë, më normale, më kualitative, që më lehtë të lëvizim, ambient për jetë normale, e jo për konfrontime e urrejtje”, ka thënë Vuçiq.

Edi Rama: Kosova e ka vendin në këtë iniciativë rajonale

Kurse kryeministri shqiptar, Edi Rama në fjalimin e tij është ndalur kryesisht në mospjesëmarrjen e Kosovës, e cila ishte ftuar në këtë takim. Rama ka thënë se e ka të paqartë mospjesëmarrjen e Kosovës para se gjithash arsyetimin, se nuk mund të jetë pjesë e takimeve me shtetet që nuk e njohin pavarësinë e Kosovës, duke theksuar se Kosova në pesë e vitet e fundit ka marrë pjesë në nisma të ndryshme rajonale e ndërkombëtare, së bashku me Serbinë dhe Bosnjë e Hercegovinën, edhe pse këto nuk e kanë njohur Kosovën.

Kreu i qeverisë shqiptare mospjesëmarrjen e Kosovës e ka quajtur “vetpërjashtuese” nga kjo nismë rajonale, e cila sipas Ramës, ka rëndësi të madhe për shkak të lehtësirave të shumta që ofron për katër liritë themelore të Bashkimit Evropian: liria e lëvizjes së njerëzve, liria e lëvizjes së mallrave, liria e lëvizjes së kapitaleve dhe liria e lëvizjes së shërbimeve. “Nuk ka asgjë të re në këto nisma nga ajo që jemi dakordësuar në të gjitha takimet e fundit, në të gjitha nismat, e që ka të bëjë me lëvizjen e lirë të qytetarëve, pa radhë të gjata, pa kontrolle, pa ryshfete. Nuk bëhet fjalë për asnjë union doganor”, ka deklaruar Rama.

Bosnje-Hercegovina ka rezerva për nismën rajonale

Kur bëhet fjalë për Bosnjë e Hercegovinën, qëllime më të rëndësishme politike të jashtme dhe prioritetet të shtetit mbeten stabiliteti afatgjatë, paqja e qëndrueshme dhe progresi ekonomik ka thënë kryetari i Këshillit të Ministrave të Bosnjë e Hercegovinës Denis Zvizdiq. “Është me rëndësi që në mënyrë të drejtë të veçohen prioritetet, secili vend i rajonit ka prioritetet e tij, duhet të ndërtohen në nisma rajonale, ndërsa në mënyrë më të mirë është, nëse prioritetet e secilit vend individualisht mund të shndërrohen në interes të përbashkët. Kur flitet për çfarëdo qoftë lloji të nismës rajonale, këtu krahas bashkëpunimit duhet në mënyrë tejet serioze të vendoset edhe termi barazi midis vendeve të Ballkanit Perëndimor”, ka thënë Zvizdiq.

Reagimet e para për mini-Shengenin ballkanik

Kryetari i opozitës maqedonase, VMRO-DPMNE, Hristijan Mickovski vlerëson se për idenë e mini-Shengenit, kryeministri, Zoran Zaev shumë pak ka folur në opinion dhe gjithçka që dihet është nga mjetet e informacionit. Për ne  nuk ka alternativë tjetër përveç asaj për të cilën flasim gjithë kohën, anëtarësimi i plotfuqishëm në suaza të Bashkimit Evropian, ka thënë kryetari i VMRO-DPMNE-së, Hristian Mickoski. “Edhe në të kaluarën, edhe tani do e përsërisim qëndrimin e njëjtë, se çdo mundësi të cilën Maqedonia mund ta shfrytëzojë, është që të përmirësohet cilësia e jetesë së qytetarëve, duhet të shfrytëzohet, por kjo zgjidhet me marrëveshje dypalëshe”, shprehet Mickoski.

Ekonomistët pro dhe kundër mini-Shengenit

Daniella Arsovska, kryetare e Lidhjes së Odave Ekonomike vlerëson se problemet ekonomike vështirë se do të zgjidheshin me Mini Shengen. Sipas saj, shprehimisht Maqedonisë nuk i duhet një projekt i tillë meqë ekonomia e brendshme nuk do të përfitojë nga ideja, pasi edhe për momentin shumë çështje për biznesin e transportit në rajon janë zgjidhur me marrëveshje ekzistuese. “Nga këndvështrimi i Maqedonisë, ne nuk shohim se mund të fitojmë shumë nga një aleancë e tillë, ose me një ndarje të tillë në mikro-rajon, me vetëm tre shtete. Ne e themi këtë, sepse Serbia me këtë do të kishte dalje në portin e Selanikut dhe përmes Shqipërisë në portin e Durrësit. Nga këndvështrimi i Shqipërisë, një bashkëpunim i tillë iu mundëson atyre të përparojnë në drejtim të asaj, që ne e kemi zbatuar tashmë”, thotë Daniela Arsovska.

Drejtori i Odës Ekonomike të Maqedonisë Veri-perëndimore Driton Iseni, vlerëson, se kjo ide është e mirë vetëm nëse në të përfshihen të gjitha shtetet e Ballkanit Perëndimor ku bën pjesë dhe Kosova dhe Mali i Zi. “Gjithsesi duhet të përfshihen të gjitha shtetet, edhe Kosova edhe Mali i Zi dhe jo për arsye politike disa shtete të lihen anash. Ideja e bashkëpunimit rajonal është ajo që i ka paraprirë edhe Bashkimit Evropian. Ne si  sektor i biznesit e përshëndesim këtë ide mbase kjo duhet të jetë dhe fillim i një mentaliteti të ri për të frymuar këto vende në mënyrë evropiane me atë që do të shihen mundësitë se si të tejkalohen problemet që janë evidentuar me CEFTA-n”, thotë Iseni.

Petar Goshev ekspert i çështjeve ekonomikke thotë se çdo relativizim i kufijve kontribuon në lëvizjen e lirë të qytetarëve dhe mallrave. Ideja e mini-Shengenit mund të ndihmojë në realizimin e më shumë projekteve të përbashkëta që kanë të bëjnë me përmbushjen e kritereve që kërkohen nga Brukseli për anëtarësimin e vendeve të rajonit në familjen evropiane, megjithëse thekson se çdo shtet do të notohet ndaras për arritjet e saj “Kjo ide nuk duhet të paraqesë iluzionin se të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor në bllok do të anëtarësohen në Bashkimin Evropian”, shton Goshev.

Takimi i radhës së liderëve të Ballkanit Perëndimor do të mbahet në Durrës më 21 dhjetor, ku do të jetë sërish e ftuar edhe Republika e Kosovës./DW