Nga Aurel Plasari

Edmondo de Amicis (1846-1908)

Shkrimtari Edmondo de Amicis ishte socialist për nga bindjet, madje socialist edhe për nga përfshirja politike.
Interesant ndërkaq se si “Mondi” e ka përshkruar socializmin me gojën e njërit nga personazhet në një
libër të tijin të vjetër e të harruar, “Një maj”:
“Socializmi? Ta them unë se ç’është socializmi! Është sëmundja e mendjeve të çrregulluara e të pakuptuara,
është maska e ambicjeve të sëmura... në rastin tuaj, ndërsa në rastin e të tjerëve a e di se ç’është? Është
tmerri nga puna, është dalldia prej zilisë, është urrejtja ndaj çdo superioriteti, është tërbimi i të gëzuarit në
kurriz të të tjerëve, është shpërthimi i të gjitha pasioneve më të ulta dhe i të gjitha instinkteve më mjerane, që
synojnë të zhdukin përgjegjësinë personale, të fshijnë çdo detyrë, të nderojnë vesin dhe të justifikojnë krimin.
Ja ç’është socializmi! Dhe tani mbarova”.