Por samiti i parë për zgjerimin e BE-së në një nga vendet kandidate u zhvillua pa presidentin serb, Aleksandër Vuçiç. Në vend që të takohej me kolegë të rangut të lartë nga BE, Vuçiç fluturoi për në Pekin të hënën, ku do marrë pjesë në një takim të projektit kinez të Rrugës së Mëndafshit.

Tani që edhe Italia ka hequr dorë, asnjë vend i BE-së nuk po merr pjesë në nismën kineze, të cilën kritikët e konsiderojnë si një mjet për Republikën Popullore për të rritur rolin e saj gjeopolitik dhe për të siguruar lëndë të para dhe tregje.

Presidentja e Komisionit të BE-së, Ursula von der Leyen tha në Tiranë se BE-ja gradualisht do të lehtësojë aksesin e gjashtë vendeve të Ballkanit në tregun e brendshëm të BE-së dhe do të rrisë ndihmën financiare nëse vendet do të ndërmarrin hapa të mëtejshëm reformash në këmbim. Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama u ankua se BE nuk i ka mbajtur të gjitha premtimet për ndihmë në kuadër të Procesit të Berlinit, të nisur nga Gjermania.

Europa duhet t’i japë fund bashkëpunimit me regjimin

Të gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor synojnë të anëtarësohen në BE, por janë në faza të ndryshme. Samiti zhvillohet si pjesë e të ashtuquajturit Procesi i Berlinit, i cili u nis nga kancelarja e atëhershme, Angela Merkel në vitin 2014 për t’i afruar shtetet me BE-në.

Në fundjavë, një duzinë organizatash joqeveritare nga Serbia i bënë thirrje BE-së, vendeve anëtare dhe partnerëve të tjerë perëndimorë, që të braktisin politikën e bashkëpunimit me regjimin e Aleksandër Vuçiçit dhe të fillojnë urgjentisht një dialog me aktorët pro-evropianë në vend dhe rajon me qëllim të krijimit të kushteve për rinovimin demokratik.

Në apelin e lexuar në fund të Konferencës treditore të Beogradit për Sigurinë, nga kryetarja e Lëvizjes Europiane në Serbi, Jelica Miniç, OJQ-të theksojnë se ‘sot është bërë e qartë se politika e pajtimit dhe bashkëpunimit me regjimin në Serbi nuk do të japë fryte’.

Prandaj, partnerët perëndimorë duhet të heqin dorë nga ‘politika e tyre e marrëveshjeve të dyshimta me liderët autokratë’ dhe të mbështesin përpjekjet e shoqërisë civile, veçanërsht në Serbi, në mënyrë që zgjedhjet në Serbi në dhjetor të jenë ‘të lira dhe të ndershme’.